Bij het kiezen van een amateur MMA competitie in Nederland draait het niet alleen om lef. Regels, matchmaking en voorbereiding bepalen je veiligheid én progressie. Deze gids scheidt ruis van realiteit en geeft praktische handvatten voor vechters en coaches.
Veel MMA fans beseffen niet hoeveel er schuilgaat achter een amateur MMA competitie Nederland. Niet alleen het niveau van de tegenstander telt; regels, medische checks, matchmaking en coaching bepalen of je ervaring opbouwt of stagneert. Hier lees je wat in de zaal vaak wordt gefluisterd, maar zelden wordt uitgelegd. Praktisch, nuchter en direct toepasbaar in je volgende wedstrijdkamp.
Structuur en toezicht binnen de Nederlandse amateurscene
Amateur-evenementen in Nederland draaien om structuur en toezicht die voor iedereen helder zijn. Een promotor zet de kalender en locatie, een matchmaker legt de partijen vast en de dag zelf wordt gedragen door erkende scheidsrechters, een ringside arts en een team van tijdwaarnemers en juryleden. Vooraf gebeurt er meer dan veel mensen denken: medische vragenlijsten, gewichtcontroles, handschoen- en bitjecheck, en een korte briefing waarin corners en vechters de laatste aanwijzingen krijgen. Hoe meet je veiligheid en eerlijkheid? Het begint bij voorspelbare processen en officials die onafhankelijk handelen, zonder ruis van teams of publiek, en met de kooi of ring die vooraf technisch wordt gekeurd.
Het punt is: betrouwbare organisaties werken met checklists. Van pre-fight keuring tot wrap- en tapecontrole in de warming-up ruimte, en van instapregistratie tot verzekeringsdekking, alles heeft een vaste volgorde. Ik ben er niet 100% zeker van maar ik denk dat sommige bonden tegenwoordig zelfs digitale bout-sheets gebruiken om foutjes te voorkomen, zoiets als een QR-scan voor weging en medische clearance. Eerlijk gezegd merk je het meteen wanneer een event deze basis op orde heeft: coaches zijn rustig, vechters weten waar ze aan toe zijn en de scheids houdt consistent de lijn. Details over specifieke regels komen zo in het volgende hoofdstuk, hier gaat het om de randen van het speelveld: duidelijke afspraken, heldere communicatie en een snelle interventie als er iets misgaat.
Geschiedenis van amateur MMA in Nederland
Als ik het me goed herinner, begon het kleinschalig: losse partijen in sportscholen, vaak met weinig toeters en bellen. Daarna groeide het door naar beter georganiseerde shows in sporthallen, met vaste matchmaking, jurytafels en een aanwezige ringarts. Rond de jaren dat internationale bodies meer invloed kregen, zijn IMMAF-achtige richtlijnen doorgedruppeld: youth divisions, niveauladders voor beginners tot gevorderd, en meer nadruk op medische checks. Dat heeft de drempel verlaagd voor jonge talenten en maakte de instroom veiliger. Ik denk dat het was toen ook de transparantie toenam: reglementen werden publiek gedeeld, protestprocedures duidelijker, en er kwamen meer opleidingen voor scheidsrechters. Niet perfect, maar de lijn gaat omhoog — en dat is wel cool.
Amateur MMA competitie locaties Nederland
De meeste amateurpartijen zie je in sporthallen, compacte evenementenlocaties en soms grotere gyms met tribunes. Locatiekeuze tikt door in alles: logistiek (parkeerplekken, kleedkamers), weging (bij voorkeur een aparte, rustige ruimte), en een matted warming-up zone met genoeg ruimte voor pads en drills. Voor het publiek is zichtlijn en akoestiek bepalend voor de beleving; voor vechters is het cruciaal dat de looproute naar de kooi vrij en voorspelbaar is. Tip tegen stadionstress: kom vroeg, loop je walkout een keer droog, kies een vaste routine met ademhaling en één coach die praat. Een simpele oordop of koptelefoon in de warming-up helpt ook. Maar neem het van mij niet aan, test het in je eigen voorbereiding.
- Medische aanwezigheid en weegprocedures: verwacht een ringside arts, EHBO-team en een duidelijke weeglijn met herwegingstijden als iemand mist. Medische checks vóór het evenement en soms een korte post-fight check.
- Ervaring van officials en ringarts: vraag gerust naar de achtergrond van scheids en jury. Ervaren officials herkennen risicomomenten sneller en communiceren strak met corners.
- Transparantie van regels en wedstrijderniveaus: toerniveau (novice/gevorderd), tijdschema en reglementen horen vooraf publiek te zijn. Dat scheelt discussie en houdt de matchmaking eerlijk, echt waar.
Voor zover ik weet streven de meeste Nederlandse organisatoren naar uniformiteit tussen events. Er blijven verschillen, maar de lat ligt steeds hoger — de concrete regels en veiligheidsaccenten bespreken we zo meteen verder.
Regels en veiligheid die elke deelnemer moet kennen
Eerlijk gezegd begint een goede amateurpartij bij heldere afspraken. In Nederland draaien de meeste amateurregels om blessurepreventie. Geen ellebogen naar het hoofd, vaak geen knieën naar het hoofd (zeker niet bij beginners en jeugd), en beperkingen op ground-and-pound naar het hoofd in instapklassen. Scheenbeschermers zijn in veel klassen verplicht, net als een bitje en kruisbeschermer. Headgear zie je soms bij jeugd of beginnende niveaus, maar niet overal. Het verschilt per organisator en leeftijdscategorie, dus check altijd het wedstrijdreglement dat bij de fighter meeting wordt doorgenomen.
Rondeduur hangt af van het niveau: veel beginners vechten 3×2 minuten, gevorderde amateurs 3×3. Rust is meestal 1 minuut. Tap-ethiek is simpel: tap op tijd, release direct. Geen extra squeeze, ook niet als je denkt “hij ging bijna slapen”. De scheidsrechter is er om te beschermen; als je niet intelligent verdedigt of je draait weg onder stoten, kan hij de partij stoppen. Het punt is: beter een seconde te vroeg gestopt dan een hersenschudding rijker.
Over opgaves: armbars, triangles, RNC – allemaal prima, maar kleine gewrichten (vingers/tenen) manipuleren is verboden, net als spinale locks en vaak ook heel hooks bij lagere klassen. Knees to the body mogen meestal, naar het hoofd niet. Als ik het me goed herinner hanteren sommige organisatoren “geen head strikes op de grond” voor starters, wat het spelletje anders maakt: je zoekt controle en submissions in plaats van ground-and-pound.
Scoren gebeurt bijna overal met een 10-point must. Effectieve striking en effectieve grappling wegen het zwaarst, daarna agressie en kooi-controle. Eén harde takedown zonder vervolg telt minder dan een takedown met directe passing en een subpoging. Alleen bovenop liggen is geen gratis ronde; werk laten zien is de sleutel. Stallen? De scheids waarschuwt, en bij een stalemate op de grond krijg je vaak een stand-up.
Amateur MMA competitie Nederland regels uitgelegd
Een paar praktische situaties. Tegen de kooi: hou je vingers uit het gaas; bij herhaald vasthouden kan de scheids resetten naar het midden en een punt aftrekken. In een clinch tegen de kooi zonder actie krijg je “werk”-calls; gebeurt er niets, dan volgt een herstart. Bij een hoofdwond roept de scheids de ringarts; die checkt of je door mag of dat het een doktersstop wordt. Pre-fight heb je een korte medische check (bloeddruk, pupillen, soms neurologische vragen), en na afloop kan een arts een medical suspension geven – 7, 30 of 45 dagen niet vechten, zoiets.
Protesten? In ons geval dien je die na de partij in via de hoofdofficial of de bond/organisator, vaak binnen 24-48 uur. Geen discussies in de kooi. Meestal wordt alleen een regeltoepassingsfout herzien (bijv. verkeerde ronde-indeling of een illegale techniek over het hoofd gezien met duidelijke impact). Close decisions blijven staan, hoe zuur dat ook voelt, maar dat is weer een ander verhaal.
- Verplicht materiaal en controle door officials: bitje, kruisbeschermer, scheenbeschermers waar vereist, 6–8 oz handschoenen (ik ben er niet 100% zeker van maar ik denk dat sommige events 7 oz gebruiken), bandages gecontroleerd en getapet door de cutman of official.
- Scoringscriteria zoals effectieve striking, grappling en cage control: schade en dreiging voor volume; takedowns met vervolg; subpogingen wegen zwaar; agressie en kooi-dominantie als tie-breakers.
- Wanneer een scheids de partij stopt: tap of verbale tap, technische submission, TKO bij niet-intelligente verdediging, ernstige cut of blessure, DQ bij zware illegale actie, of na doktersadvies.
Ik weet niet hoe jij erover denkt, maar een scheids die snel en duidelijk ingrijpt is echt waar goud waard. En nou vooruit: dat is wel cool voor je ontwikkeling, want je komt veilig terug naar de gym om beter te worden.
Matchmaking niveaus en doorstroom in de praktijk
Bij amateur MMA in Nederland worden beginners meestal gekoppeld op basis van ervaring (aantal partijen, cross-over uit judo/BJJ/kickboksen), records en het oordeel van de coach. Een matchmaker bekijkt gewicht, leeftijd, gym-profiel en soms sparringsfragmenten die coaches doorsturen. Voor zover ik weet werken veel organisaties met niveaus die je kunt lezen als zoiets als C (instroom), B (gevorderd) en A (top amateur), al verschilt het per bond. Eerlijke matchmaking zorgt ervoor dat je leert, niet overleeft. Eerlijk gezegd zie je het meteen wanneer iemand op een onrealistische short notice tegen een veel ervarener jongen staat: tempo, timing, keuze van technieken, alles loopt scheef.
Waarom dat belangrijk is? Omdat doorstroom later afhankelijk is van documentatie en context. Noteer tegen wie je vocht, welke regels gold(en), en link video. Matchmakers en coaches kijken niet alleen naar 2-0 of 2-2, maar naar kwaliteit: hoe je omgaat met druk, scramble-beslissingen en herstel na een knockdown. Dat is wel cool, want het beloont ontwikkeling en niet alleen een lege win-streak.
Hoe Amateur MMA Competitie Kiezen Voor Beginners
Kies eerst een competitie met een helder reglement, duidelijke rondeduur en passend beschermingsniveau (shin guards, 7–8 oz handschoenen). Check de reputatie van de organisator: publiceren ze vooraf matchmaking, houden ze medische checks en wegen realistisch in? Transparantie in matchmaking helpt: wordt er overlegd met coaches, krijg je een voorgestelde tegenstander met basisinformatie, en mag je gemotiveerd weigeren? En ja, medische voorzorg is niet spannend maar cruciaal: ringside arts, blessurescreening, neuro-checks na TKO.
Overleg altijd met je coach. Deel recente sparringsvideo’s (liefst scenario-sparren) zodat hij of zij je wedstrijdtempo, gas-tank en stressreactie kan inschatten. Ik ben er niet 100% zeker van maar ik denk dat twee solide blokken van 3×3 minuten scenario’s meer zeggen dan één “mooie” highlight. Als ik het me goed herinner vragen sommige matchmakers ook om korte clips; lever dan rauwe, onbewerkte minuten aan. Het punt is: hoe beter het beeld van je niveau, hoe eerlijker de match.
Amateur MMA Competitie Vs Grappling Toernooien
Instromen via grappling of striking kan slim zijn als je nog wedstrijdritme mist. Kom je uit BJJ of judo, dan geeft een paar no-gi toernooien vertrouwen in gripfighting en scrambles. Ben je een stand-up type, dan is een kickboks C-klas partij waardevol voor afstandsgevoel en ringcraft. Vroeg specialiseren in MMA loont weer als je allround begeleiding hebt en genoeg partners hebt die het kooiwerk snappen. Ik weet niet hoe jij erover denkt, maar het is meestal duidelijk na 2–3 serieuze sparsessies of de stap naar “echt MMA” al rijp is of dat één tussentrap je progressie versnelt.
- Risicomanagement bij korte-notice matchups: accepteer alleen als het gewicht klopt (geen wilde catchweights), je minimaal een paar scenariorondes op het beoogde tempo kunt draaien, en je coach erachter staat. Houd het gameplan simpel (2–3 A-opties), en beperk ego-sparren in fight week.
- Records bijhouden en video-analyse: update je amateurprofiel (Tapology of intern), noteer datum, tegenstander, regels en uitslag. Bewaar video’s in een gedeelde map, tag belangrijke momenten (takedown verdediging, ontsnapping uit mount), en plan een nuchtere review met je coach.
- Doorstroomcriteria richting gevorderde amateurklassen: voor zover ik weet draait het om consistente defensie, controle in clinch/kooi, cardio die niet instort en tactische discipline. Een 3–0 kan te vroeg zijn als het niveau laag was; een 2–1 tegen sterke tegenstanders kan juist groen licht geven voor een stap omhoog met minder bescherming of langere rondes.
Wanneer dit plaatje klopt, kun je in de volgende fase echt bouwen aan je voorbereiding en periodisering zonder jezelf te slopen, maar dat is weer een ander verhaal voor het volgende hoofdstuk.
Slim Voorbereiden Zonder Overtraining
Voor de Nederlandse amateur MMA-competitie werkt een blok van 6–8 weken verrassend goed: 3 weken opbouwen, 1 week lichter (deload), 2–3 weken verfijnen en de laatste 7–10 dagen een duidelijke taper. Eerlijk gezegd is consistentie hier de doorslaggevende factor; niet die ene heldhaftige beukweek. Het punt is: maak het haalbaar, herhaalbaar en meetbaar.
Een simpele weekplanning die vaak werkt: maandag techniek + kracht (onderlichaam, 45–60 min, geen max singles). Dinsdag scenario-sparren met gecontroleerde intensiteit, 5–8 ronden van 3 minuten. Woensdag rustige conditie (zone 2) en mobiliteit, 30–40 min. Donderdag pads + worstel/clinch tegen de kooi, kort en scherp. Vrijdag kracht (bovenlichaam) + technische herhaling. Zaterdag de zwaardere spardag, maar doseren: één echte “hard” sparrondeblok per week is vaak genoeg, de rest positional. Zondag rust of wandelen. Klinkt basic, maar het werkt echt wel.
Hoe vaak keihard sparren? Minder dan je denkt. Gebruik een RPE-schaal: 6/10 voor technische dagen, 8/10 voor één piek-sparmoment, 4–5/10 voor herstel. Tel hoofdcontact en KO-risico mee; als je op zaterdag zwaarder ging, houd dinsdag licht met veel defense-only en positional sparring. Je brein is geen vervangonderdeel, zo simpel is het.
Over cutten monitoren: weeg je ’s ochtends nuchter en log de trend. Voor zover ik weet zijn veel amateurwegingen in Nederland same day of vroeg de dag ervoor; pas je strategie daarop aan. Streef liever naar 2–3% afbouw in de laatste week bij same day, en 4–6% als je zeker weet dat je de dag ervoor weegt. Die vijf kilo eraf in de laatste week? Laat dat aan tv-shows over, niet aan je debuut. Houd natrium, water en koolhydraten onder controle en blijf slapen — slaapverlies sloopt je meer dan 200 gram extra vocht.
Professionele Voorbereiding Voor Amateur MMA Wedstrijden
Pro’s werken met een gameplan per tegenstander, en dat kun jij ook, al is het compact. Bekijk 1–2 clips (als beschikbaar) en noteer drie triggers: lead hand parry naar double, low kick check en terugkruis, muur-wrestle naar bodylock exit. Plan scenario-sparren: starten met je rug aan de kooi, slechte guard, of na een “flash knockdown”-call. Werk gericht kooi- en clinchroutes: pummelen, hoofdpositie, underhooks, wall-walks. En draai elke sessie een blok defensieve drills: hand-traps, slips, level change onder druk. Mentaal helpt een mini-routine: 2–3 ademcycli, één cue-woord, visualisatie van je eerste uitwisseling; ik ben er niet 100% zeker van maar ik denk dat juist die eenvoud je arousal netjes houdt.
- Techniekblokken en positional sparring
- Conditionering gericht op 3-minutenrondes
- Monitoring van slaap, HRV en pijntjes
Conditionering: 3-minutenrondes vragen om herhaald anaerobe inspanningen met korte rust. Denk aan 5–8 x 3:00 mma circuits (pads + kooiworstelen) met 1:00 pauze, tempo controlerend. In de deload-week halveert de volume, intensiteit blijft levend.
Herstel bijhouden is geen gadgets-show, maar dat is weer een ander verhaal. Slaap 7–9 uur, registreer ochtend-RPE en kleine pijntjes. HRV en ochtendpols mogen mee; als ik het me goed herinner helpt vooral de trend: daalt HRV + stijgt RPE = die dag rustig aan. De taper: laatste 7–10 dagen 30–50% minder volume, behoud van snelheid en techniek, geen nieuwe prikkels. Qua voeding: 24–48 uur pre-fight iets hoger in koolhydraten, licht verteerbaar. Bij same day-weging refeed klein maar slim: 500–750 ml elektrolyten + 1–1,5 g/kg koolhydraten verspreid; dat is wel cool als je daarna meteen scherp beweegt.
In de wedstrijdweek draait het om details — weging, keuring, uitrusting — en hoe je focus houdt in een rumoerige sporthal. Daar komen we zo op.
Wedstrijdweek met weging en keuring strak geregeld
De wedstrijdweek draait om rust en routine. De laatste cut is geen verrassing: verlaag vezels en zout in de 48 uur vooraf, houd vochtinname strak bij en plan een korte “sweat” alleen als je echt een paar honderd gram moet halen. Eerlijk gezegd zie ik liever een veilige marge dan een heldenverhaal in de sauna. Na het
Je paklijst ligt al klaar op woensdag, als ik het me goed herinner had ik zelfs een reservelijst op m’n telefoon: gebitsbeschermer (liefst twee), kruisbescherming, rashguard/short zonder zakken, bandages, sportpas/ID, medische verklaring indien vereist, slippers, handdoek, energiegels, ORS, tape en schaar. Handschoen- en scheenbeschermer-check doe je thuis én bij de uitgifte: maat, padding, geen losse stiksels. Voor zover ik weet levert de organisator vaak handschoenen, maar neem je eigen scheenbeschermers mee die aan de regels voldoen. Dat voorkomt gedoe op het laatste moment.
Reken op een verplichte regelsmeeting en dokterscontrole. Kom ruim op tijd: nagels kort, sieraden af, huid schoon (geen olie), en meld oude blessures direct. De arts checkt bloeddruk, wondjes, soms neurologisch kort; daarna geeft de official je cornerbandjes en volgorde. Het punt is: als jij netjes communiceert, loopt de dag soepeler. In die rumoerige sporthal helpt een simpele routine: noise-cancelling koptelefoon, drie rondes touwtje, mobiliteit, dan technische warming-up met je coach. Box-breathing of 4-7-8 ademhalen tussen sets, blik laag, scherm op vliegtuigstand. Je hoeft niet elke KO op mat C te zien; kies een hoek weg van de menigte en blijf bij je schema.
Goede coaches brengen rust in de kleedkamer: weinig woorden, heldere cues, timingkaartjes voor tape, handschoenen en opwarmen. Eén stem die telt; de rest zwijgt. Ik ben er niet 100% zeker van maar ik denk dat teams die dit strak hebben, minder pieken en dalen ervaren op de dag zelf. En als iets schuift in het schema, geen paniek: kleine reset, paar lichte sprongen, weer terug naar de ademhaling. Dat is wel cool als je merkt hoe beheersbaar het wordt.
Amateur MMA competitie inschrijven zonder ervaring
Inschrijven via een coach of ervaren gym is verstandig. Zij doen een intake (rol, stand-up, grappling), vullen de medische vragenlijsten correct in en verzamelen de juiste documenten (ID, sportpas/boekje, evt. medische keuring). Matchmakers werken graag met teams die een korte sparring-video meesturen: 2–3 minuten, licht contact, verschillende situaties. Zo schatten ze je niveau in en krijg je een veilige, eerlijke partij. In ons geval scheelde dat ooit een mismatch in gewicht én ervaring, maar neem het van mij niet aan—vraag het aan elke matchmaker, echt waar.
Zelfstandig inschrijven zonder begeleiding klinkt stoer, maar het risico op een verkeerde gewichtsklasse, onvolledige medische info of onhandige matchmaking is groot. Je coach bewaakt je veiligheid, onderhandelt helder met de organisator en houdt je agenda realistisch. En ja, soms betekent dat nee zeggen tegen een short notice-oproep, maar dat is beter dan een rommelige debuutdag, zoiets als vechten met halve voorbereiding en verkeerde scheenbeschermers.
- Realistische gewichtskeuze en cut-strategie: kies een klasse die je nuchter kunt halen met hooguit een kleine watermanipulatie. Geen extreme cuts voor je eerste twee partijen.
- Communicatie met officials en tegenpartij: bevestig gewicht, rondes, beschermers en kooi-/ringregels per mail of app; vraag zo nodig om clarificatie.
- Plan B bij schemawijzigingen op de dag zelf: timeblokken met speling, snackmomenten klaar, korte re-warm-up routine als je 30–45 minuten extra moet wachten.
Van amateur naar prof realistische route en valkuilen
Waarom breekt de één door en de ander niet? Eerlijk gezegd begint het al bij de route die je kiest. Eerst lokale amateurpartijen in sporthallen, dan meer ervaren tegenstanders op nationale shows, en uiteindelijk de stap naar professioneel als je basis echt staat. Je bouwt ringtijd, leert omgaan met verschillende stijlen en ontdekt hoe je reageert als het even tegenzit. Als ik het me goed herinner duurt dat traject voor de meesten geen maanden maar seizoenen, zoiets als vier tot zes blokken met duidelijke doelen per jaar.
Het punt is: betrouwbaarheid en blessure-arm blijven winnen het van hype. Nou, dat klinkt saai, maar matchmakers praten met elkaar en onthouden wie zijn afspraken nakomt.
Ik ben er niet 100% zeker van maar ik denk dat een stevig amateurrecord rond de 8–12 partijen, met variatie in tegenstanders en afstanden, voor veel Nederlandse vechters een goed ijkpunt is. Niet alleen 6–0 met zes vroege finishes; liever ook een paar gritty beslissingen, een rematch, eens vechten buiten je woonplaats. Betrouwbaarheid richting matchmakers betekent: op tijd reageren, medisch in orde, gewicht halen zonder drama, en niet de week zelf afzeggen tenzij medisch gedekt. Blessure-arm blijven vraagt keuzes: doseren met sparren, tijdig deloaden, en slim plannen rondom wedstrijden. Voor zover ik weet kijken coaches bij een eventuele pro-stap evenveel naar je fight IQ als naar je highlight reel. Een manager helpt, maar alleen als je basis klopt.
Valkuilen? Te vroeg pro gaan na één virale KO, cherry-picken van tegenstanders, of elke kampwisseling gebruiken als excuus. Ook: willen vechten op 66 kg omdat dat “beter frame” klinkt, terwijl je op 70 kg scherper en actiever bent. Dat laatste kost je vaak meer kansen dan het oplevert, maar neem het van mij niet aan.
Beste Amateur MMA Competitie Nederland
In plaats van namen droppen, let ik op criteria die je ontwikkeling versnellen. Consistent officiating: scheidsrechters en jury die de regels eenduidig toepassen, zodat je leert wat wel en niet scoort. Transparante matchmaking: duidelijke niveaus (rookie/advanced), records die geverifieerd worden en coaches die meedenken over stijlmatch-ups. Medisch protocol: arts aanwezig, nakeuring en rustperiodes bij TKO/KO, zodat je carrière niet stukloopt op domme risico’s. Niveau-diversiteit: kaarten met verschillende ervaringsklassen en gewichtsklassen, waardoor je stap voor stap kunt opbouwen. Zichtbaarheid: degelijke livestream, uitslagenpagina en bruikbare videobeelden; dat helpt bij scouting en sponsors. Komen deze vijf samen, dan versnel je je leercurve, echt waar.
- Wanneer doorstappen naar pro zinnig is: als je meerdere stijlen hebt gezien, onder druk hebt gepresteerd, fysiek wedstrijden kunt stapelen en je coach groen licht geeft. Liever 10 solide partijen dan 4 snelle finishes.
- Relatie tussen stijlprofiel en matchmaking: een actieve worstelaar die alleen strikers treft, leert minder dan iemand die ook een elite guard of clinchvechter ziet. Communiceer je stijl; goede matchmakers gebruiken dat.
- Sociale media als tool, niet als doel: toon consistentie, korte fragmenten van training en wedstrijden, en professionele updates. Geen rommel. Als je dossier klopt, komen de DM’s vanzelf. Dat is wel cool.
Wie nu wil instromen in de Nederlandse amateurscene moet scherp zijn op reglementen, matchmaking en herstel. De juiste competitie versnelt je ontwikkeling, de verkeerde remt je af. Kleine keuzes leveren grote winst op. Train slim, selecteer kritisch en blijf gezond. De feiten spreken voor zich.
